آموزش و پرورش ترکیه

ساختار آموزشی

آموزش پیش دبستانی جریان قانونمند و هدف‌داری از آموزش است که کودکان گروه های سنی 0 تا 72 ماهگی را شامل می شود.

در کشور ترکیه نیز این نوع از آموزش بعنوان یکی از شاخه های الحاقی نظام آموزشی عمومی مطرح می باشد.اکثر اینگونه مدارس بطور خصوصی اداره می شوند.هرچند که برخی به دولت وابسته هستند. عمده این مدارس در شهرهای بزرگ فعالیت داشته و نیازهای مادران شاغل را بر طرف می کنند.

اهداف دراز مدت آموزشی

1 پیشرفت فیزیکی،عقلانی و روحی کودکان

2 ایجاد آمادگی ورود به مقطع آموزش ابتدایی

3 ایجاد محیطی امن برای کودکانی که از خانواده‌‌هایی با شرایط نا مساعد آمد‌ه‌اند.

4 آموزش ترکی

اهداف کوتاه مدت آموزشی

1 فراهم نمودن محیطی مناسب در جهت پیشرفت کودکان و تقویت توانائی‌‌‌ها و قابلیت‌‌های فیزیکی عقلانی، زبانی، روحی و اجتماعی آنان

2 در نظر گرفتن گروه های مختلف سنی کودکان، علائق و نیاز‌هایشان

3 در نظر گرفتن امکانات موجود در محیط اطراف

4 پیش‌بردآموزش پیش دبستانی به‌گونه ‌ای که ازکیفیت‌‌های لازم برای ایجاد احساس عشق، احترام، مسئولیت و اتحاد در کودکان برخوردار باشد.

5- تأکید بر تکلم مناسب کودکان به زبان ترکی

6- ایجاد احساس وابستگی عاطفی به سرزمین مادری،ملت ترکیه، پرچم ترکیه، آتاتورک، عشق به خانواده و انسان‌‌‌ها و

- برخورداری کودکان از حقوق مساوی، با درنظرگرفتن تفاوت‌‌های شخصی، نشان دادن علایق، عشق و احساس، بدون تبعیض و عدم تنبیه آنان.

10- عدم اعمال فشار و محدودیت‌‌برکودکان درانجام فعالیت‌‌های آموزشی

به طورکلی می توان گفت که هدف مقطع کمک به رشد صحیح جسمی، روحی، روانی، عاطفی و اجتماعی کودکان است. گفتنی است که گذراندن مقطع آموزش پیش دبستانی در ترکیه اجباری نمی باشد.

هدف از برنامه آموزشی مهدهای کودک مراقبت و تغذیه صحیح کودکان و رشد جسمی و روحی آنان است. هدف از برنامه آموزشی کودکستانها آموزش موضوعی نیست، ولی کودکان زبان ترکی تمرین می کنند، برای خواندن و نوشتن آماده می شوند، آموزشهای بهداشتی و محیط زیستی می بینند و برای دوره بعد آموزشی مهیا می شوند.

پروژه های انجام شده برای پیشبرد پیش دبستانی:

2- پروژه تحقیق، توسعه و تهیه برنامه‌‌های تلویزیونی (Tomurcuklar)

برنامه آموزش تلویزیونی از طریق هم‌کاری مدیر کل آموزش پیش دبستانی و مدیر کل رادیو وتلویزیون ترکیه به منظور کمک به پیشرفت زبانی کودکان در گروه سنی پیش دبستانی تهیه شد تا استفاده بهتر از زبان ترکی را ترغیب و آگاهی ملی پرستی را در قالب اصول و اصطلاحات آتاتورک فراهم نماید. این برنامه از اکتبر سال1998 از طریق کانال‌های عمومی تلویزیون ترکیه پخش می‌‌شود.این پروژه درحقیقت خدمات آموزش پیش دبستانی از راه دور را برای کودکان و خانواد‌هایی که به مراکز آموزش پیش دبستانی در منطقه خود دسترسی ندارند فراهم می‌‌کند.

4- پروژه افزایش حساسیت نسبت به مسئله اشتغال کودکان

دوپروژه جداگانه از طریق هم‌کاری وزارت‌‌هاILO و تحت نظر IPEC صورت پذیرفته است که هدف از انجام آن، افزایش حساسیت معلمین و کادر اداری مراکز آموزش حرفه‌ای نسبت به مساله اشتغال کودکان است.0.

5 - طرح آموزش مادر کودک

هدف از این برنامه حمایت از پیشرفت و رشد ونمو کودکان از طریق حمایت از مادران است.

هدف اصلی برنامه فوق، کمک به پیشرفت خانواده‌‌‌ها و بچه‌‌هایی است که به آموزش پیش دبستانی دسترسی ندارند و به دلیل شرایط اجتماعی و اقتصادیشان در خطر هستند. با وجود محیط و شرایط نامساعدشان، یادگیری کودکان، پیشرفت اجتماعی و روحی آنان و سطح پیشرفت‌‌تحصیلی آن‌‌‌ها به دلیل بر خورداری از این قبیل آموزش‌‌های خانگی بهبود یافته است. تحقیقات نشان داده است که مادرانی که در این برنامه‌‌‌ها شرکت کرد‌ه‌اند در مورد رشد ونمو کودکانشان حساس‌تر شده و ارتباط بهتری با فرزندشان برقرار می‌کنند و انتظارات بالاتر و اهداف متعالی‌تری در مورد آینده کودکانشان در آن‌‌‌ها ایجاد می‌شود.

6- طرح کارآموزی مادران

هدف طرح فوق تربیت مربیان حرفه ‌ای است که پرورش فیزیکی، عقلی، روحی و اجتماعی کودکان را می‌‌فهمند و قادرند در مراقبت و آموزش کودکان با توانایی عمل کنند تا خدمات نگه‌داری از کودکان را در خانه‌‌های آن‌‌‌ها برای مادران کارمند فراهم کنند

توسعه آموزشی

بنا بر افزایش اهمیت آموزش پیش دبستانی درکشور ترکیه، اقدامات ذیل درجهت رشد و توسعه مراکز آموزش پیش دبستانی مد نظر قرار گرفته است:

- گشودن کلاس‌‌های مهد کودک در مدرسه‌‌های کنونی و استفاده از ظرفیت‌‌های فیزیکی آنان.

- ایجاد تغییرات لازم در پروژه‌‌های معماری مدارس در دست تأسیس

- ایجاد ساختمانهای لازم در طبقه همکف برای آموزش پیش دبستانی.

- فراهم نمودن پروزه‌‌های آموزشی برای آموزش کودکانی که آموزش پیش دبستانی نداشته اند

- گسترش آموزش و پیشرفت کودکان نوپا از طریق تهیه برنامه‌‌های آموزشی تلویزیونی

آموزش ابتدایی

ساختار آموزشی

مقطع آموزش ابتدایی شامل کودکان گروه سنی بین 6 تا 14 سال می شود. در مدارس دولتی رایگان این آموزش برای کودکان دختر و پسر اجباری است. مدارس ابتدایی مؤسسات آموزشی ملی هستند که توسط دولت برای تعلیم و تربیت پسران و دختران از طریق دوره اموزش اجباری 5 ساله ایجاد شده اند. طول مدت آموزش در این مدارس 8 سال است.

اهداف دراز مدت آموزشی

1- ایجاد دانش‌پایه، مهارت‌‌ها، نگرش‌‌‌ها و عادات لازم برای کودکان ترک به منظور تبدیل به شهروندانی خوب و پرورش آنان در راستای اخلاقیات.

2- آماده سازی کودکان ترک برای زندگی و آموزش در سطوح بالاتر و پرورش آنان در راستای علائق و استعداد‌هایشان.

اهداف کوتاه مدت آموزشی

1- خلق محیط آموزشی تحقیقاتی،مولد و مؤثر که به دانش‌آموزان اجازه می‌‌دهد خواسته‌‌‌ها و احساسات خود را بیان کرده

2- خلق محیط‌های آموزشی و فوق برنامه

3- تهیه برنامه‌‌‌ها برای این‌که دانش‌آموزان را از تکنولوژی‌های اطلاعاتی و مسائل اجتماعی و فرهنگی مطلع ساخته و آنان را افرادی چند بعدی و در حال پیشرفت دائمی در مسائل آکادمیک و اجتماعی و انسآن‌‌هایی با شعور بسازد.

به طورکلی ترمی توان گفت که هدف اصلی مقطع ابتدایی آموزش دانش و مهارتهای اولیه به کودکان،آموزش راه و رسم شهروند خوب بودن وآماده کردن آنها برای زندگی اجتماعی و مقاطع آموزشی بالاتر با درنظر گرفتن علایق،استعدادها و توانائی های دانش آموزان است.

برنامه های آموزشی

ازجمله مهمترین برنامه های آموزشی مراکز آموزش ابتدایی می توان به زبان ترکی، ریاضی، تعلیمات اجتماعی،علوم، علوم اجتماعی،حقوق مدنی و حقوق بشر،تاریخ جمهوری ترکیه، زبانهای خارجی، علوم مذهبی، فرهنگ و اخلاق، نقاشی- کاردستی، موسیقی، ورزش، حرفه و فن،کمکهای اولیه و قوانین راهنمایی و رانندگی، فعالیتهای فردی و گروهی و دروس اختیاری اشاره نمود.مدت زمان هر کلاس40 دقیقه است.

آمار تحصیلی

نسبت کل ثبت نام در سراسر ترکیه برای سال تحصیلی 99 1998 حدود 2/92 درصد است که شامل 3/93 درصد برای پسران و 8/85 درصد برای دختران می‌شود.

نسبت خالص ثبت نام در سراسر کشور 5/87 درصد که 6/92 درصد برای پسران و 3/82 درصد برای دختران است. قبل از 1997 میزان ثبت نام در آموزش 5 ساله ابتدایی 8/99 درصد بود.

به دنبال قانون دوره اجباری 8 ساله ابتدایی که به معنای ترکیب دوره 5 ساله ابتدایی و دوره 3 ساله راهنمایی بود، نسبت ثبت نام در دوره 8 ساله آموزش ابتدایی در رابطه با نسبت پایین ثبت نام در آموزش مقدماتیمتوسطه (6 /69) پایین آمد. از طریق آموزش 8 ساله پیوسته ابتکارات بسیاری به روش قاطع برای افزایش شرکت درآموزش ابتدایی، برای افزایش ظرفیت آموزش ابتدایی و به‌طور خلاصه برای افزایش میزان ثبت نام صورت گرفت.دولت خط مشی گسترش آموزش ابتدایی 8 ساله برای آموزش پایه را تا رسیدن پوشش همگانی، بالا بردن کیفیت آموزش پایه و افزایش علاقه دانش آموزان به تحصیل در مدارس آموزش ابتدایی را رسم نموده است. براین اساس آماده سازی برنامه آموزش پایه در وزارت آموزش ملی و اجرای موفقیت آمیز این برنامه به‌صورت موظف در آمد.

مدارس شبانه‌روزی و مدارسی با امکانات سکونتی با هدف حصول اطمینان از دسترسی به خدمات آموزش ابتدایی در مناطق حومه و روستایی و شبه روستایی که فاقد مدرسه هستند و برای کودکان خانواده‌‌های فقیر ایجاد شده است. تمامی هزینه‌‌های دانش‌آموزان در این مدارس توسط دولت پرداخت می‌شود. مدیریت کل آموزش ابتدایی کشور برنامه آموزش ابتدایی الحاقی (ترکیب مدارس روستایی) را گسترش داده است. این برنامه با هدف حصول اطمینان از دسترسی به آموزش با کیفیت بهتر برای دانش‌آموزانی که در مناطق وسیع کم جمعیت زندگی می‌کنند و دانش‌آموزان مدارسی که از آموزش چند سطح دریک کلاس(مانند کلاس‌‌های روستایی) برخوردار می گردند، فراهم می آید.

نرخ افت تحصیلی

نکته قابل توجه در بررسی میزان مردودی در کلاس‌‌های مختلف آن است که مردودی کلاس ششم حدود 7/12 درصد است. یکی از دلایل آن این است که دانش‌آموزان در تطبیق با برنامه متفاوتی که در شروع کلاس ششم اجرا می‌شود با مشکل روبرو هستند. جلوگیری از این مسئله با انتقال به آموزش پیوسته هشت ساله و حصول اطمینان از پیوستگی برنامه ممکن شده است. دومین دلیل برای این میزان بالای مردودی در کلاس ششم به دلیل روی‌کرد معلم است. دانش‌آموزانی که بطور معمول آموزش را از یک معلم در طول پنج ساله ابتدایی دریافت می‌کرد‌ه‌اند اما در این مرحله با معلمین گوناگون در کلاس‌‌های گوناگون روبرو می‌شوند. این وضعیت باعث کاهش میزان توجه مخصوص به شخص دانش‌آموز می‌شود.

این مشکل نیز با معرفی دوره 8 ساله پیوسته آموزش پیشگیری شده است. دانش‌آموزان با درس‌‌های مختلف و معلمین مختلف در کلاس چهارم آشنا شده و به تدریج با آن کنار می‌‌آیند و این‌گونه تاثیر منفی بر دانش‌آموزان به حداقل می‌رسد.

نرخ ابقاء تحصیلی در کلاس پنجم

نرخ ورودی به کلاس پنجم در مدارس دولتی سراسر کشور 8/98 درصد است. این میزان یرای پسران6 /98 درصد و برای دختران 99 درصد تخمین زده می‌شود. این میزان به دلیل این‌که اتمام حداقل چهار سال تحصیلی پیش نیاز باسوادی پایدار است از اهمیت زیادی برخوردار است. هم‌چنین با درنظر گرفتن این حقیقت که این میزان شاخص نیز “قدرت نگه‌دارنده مدرسه ”است، مشاهده می‌شود که میزان افت تحصیلی تاکلاس پنجم پایین است. علاوه بر آن به واسطه اتخاذ سیاست آموزش اجباری تا سن 14 سالگی، از ترک تحصیل قبل از این سن جلوگیری شده است.

ارزشیابی تحصیلی

طی3 سال اول دبستان دانش آموزان بر اساس فعالیتهای کلاسی ارزشیابی شده و طی سالهای چهارم و پنجم حداکثر دو آزمون کتبی برای ارزشیابی برگزار می شود.

درمرحله دوم آموزش ابتدایی(پایه های ششم تا هشتم) حداقل دو آزمون کتبی و یک آزمون شفاهی برای هر درس برگزار می شود. به دانش آموزی که این مقطع را با موفقیت به پایان برساند گواهینامه ای اعطامی شود.

آموزش متوسطه

ساختار آموزشی

از سال 1997 (به دنبال سیستم جدید که جایگزین سیستم قبلی 5 سال آموزش ابتدایی و 3 سال آموزش راهنمایی) آموزش متوسطه که به دنبال هشت سال آموزش ابتدایی ارائه می گردد، شامل دبیرستآن‌‌های عمومی- فنی و حرفه‌ای می‌‌شود که دوره آموزششان 3 سال و در مورد دبیرستان فنی 4 سال است. دبیرستآن‌‌های عمومی دانش‌آموزان را برای حرفه خاصی آماده نمی‌‌کنند بلکه به آماده سازی آنان جهت ورود به دانشگاه مبادرت می نمایند.

در دبیرستآن‌‌هاتی عمومی ساعت آموزش هفتگی در کلاس‌‌های مختلف متفاوت است و از حداقل 33 ساعت تا حداکثر 41 ساعت متغیر است. در سال دوم دانش‌آموزان در دبیرستآن‌‌هایی که برنامه عمومی در آن اجرا می‌‌شود می‌توانند شاخه‌‌های تخصصی علوم طبیعی,ادبی‌,ریاضی, علوم اجتماعی, زبآن‌‌های خارجی, آموزش هنری, وتربیت بدنی را انتخاب کنند. دبیرستآن‌‌های حرفه‌ای, آموزش متوسطه سه ساله را فراهم نموده وافرادی با صلاحیت برای مشاغل مختلف تربیت می‌‌کنند وهم‌چنین دانش‌آموزان را برای مقاطع بالاتر آماده می‌‌سازند. دبیرستآن‌‌های فنی برنامه 4 ساله دارند. مطالب درسی سال اول همانند مدارس حرفه‌ای است. دانش‌آموزان آموزش متوسطه مدرکی در پایان تحصیلات دریافت می‌‌کنند که پیش‌نیاز ورود به آموزش عالی است. آموزش متوسطه شامل حداقل سه سال آموزش در دبیرستان ها و هنرستان های فنی و حرفه ای می شود.هدف دبیرستان ها عبارت است از به دست آوردن سطحی از فرهنگ عمومی، توسعه آگاهی افراد و آشکار ساختن مشکلات جامعه و کسب توانایی لازم برای سهیم شدن در رشد فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کشور و آماده کردن دانش آموزان برای تحصیلات عالیه است.

از جمله مهمترین مراکز آموزش متوسطه می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

- دبیرستان های آناتولی

این دبیرستان ها با هدف آموزش حداقل یک زبان خارجی برای دانش آموزان تأسیس شده است تا آنها بتوانند سطح آموزشی خود را به بهترین روش افزایش دهند.دوره آموزشی فوق دوره های آموزش متوسطه 7 ساله و یک دوره یکساله آمادگی را در بر می گیرد. به جز دروس زبان خارجی برنامه معمول دبیرستان های فوق با ارائه دروس علمی و ریاضی به زبان انگلیسی، پیش می رود.

دبیرستانهای فنی

دانشسراهای تربیت معلم

این دبیرستان های دانش پایه را که معلمان آینده نیاز خواهند داشت، فراهم می کنند. برنامه های آموزشی به مدت 3 سال بعد از دوره متوسطه ادامه می یابد.

دبیرستانهای شبانه

یک دوره آموزش چهار ساله ارائه می دهد.

دبیرستان های هنرهای زیبای آنادیلی

این مدارس برای شکوفا کردن استعدادهای خاص دانش آموزان و حفظ ارزش های فرهنگی، هنری و ملی ایجاد شده اند.دوره تحصیلی چهار ساله است که شامل یک دوره یکساله مقدماتی نیز می شود.

دبیرستانهای چند منظوره

بر اساس اصل 29 قانون اساسی آموزش ملی، در جاهایی که جمعیت کوچک و کاملاَ پراکنده باشد، وزارت آموزش ملی می تواند دبیرستان چند منظوره ای، به منطور در بر رفتن دوره های عادی عمومی و فنی و حرفه ای ایجاد کند.

- دبیرستان های فنی و حرفه ای

این مدارس آموزش لازم را جهت ورود به دنیای کسب و کار به دانش آموزان منتقل کرده و نیز آنها را برای تحصیلات عالیه مهیا می نمایند. این دبیرستان ها مؤسسات آموزشی هستند که یک دوره چهار ساله را بعد از مدارس متوسطه ارائه می کنند. برنامه های این دبیرستان شامل دروس کامپیوتر، تجهیزات آموزشی، برق، الکترونیک، ریخته گری، شیمی، طراحی فنی، موتورهای میکرو تکنیکال، الکترونیک طبی، نگهداری ماشین آلات و هواپیما و طراحی ساختمانی می شود.